Pubertaro goiztiarra: zer den, sintomak eta balizko arrazoiak
Alai
- Pubertaro goiztiarraren zeinuak eta sintomak
- Balizko arrazoiak
- Diagnostikoa nola egiten den
- Nola eta noiz tratatu
Pubertaro goiztiarra neskatoan 8 urte baino lehen eta 9 urte baino lehen sexu garapenaren agerpenari dagokio eta hasierako zantzuak nesken hilekoaren agerpena eta mutilen barrabilak handitzea dira, adibidez.
Nerabezaro goiztiarrak arrazoi desberdinak izan ditzake, pediatrak irudi eta odol analisien bidez identifikatzen baitu. Horrela, umeak aurkeztutako zeinu eta sintomen eta azterketen emaitzen arabera, medikuak tratamendu espezifikoaren hasiera adieraz dezake, konplikazio posibleak saihesteko.
Pubertaro goiztiarraren zeinuak eta sintomak
Pubertaroa 8 eta 13 urte bitarteko neskengan eta 9 eta 14 urte bitarteko mutilengan hasi ohi da. Beraz, nerabezaroko zantzuak 8 baino lehen neskengan eta 9 baino lehen mutilen artean agertzen direnean, pubertaro goiztiartzat jotzen da. Ondorengo taulan pubertaro goiztiarraren adierazgarri diren zeinu nagusiak agertzen dira:
Neskak | Mutilak |
Ile pubikoa eta axilarra | Ile pubikoa eta axilarra |
Usain axilarra (izerdi usaina) | Usain axilarra (izerdi usaina) |
Lehenengo hilekoa | Larruazalean, garauak eta aknea olioztatu da |
Bularreko hazkundea | Barrabilak eta zakila handitzea, erekzioekin eta eiakulazioarekin |
Larruazalean, garauak eta aknea olioztatu da | Ahots larria eta erasokortasunerako joera |
Balizko arrazoiak
Pubertaro goiztiarra hainbat egoeren ondorioz gerta daiteke, nagusienak honako hauek izanik:
- Alterazioa nerbio sisteman;
- Obulutegietan tumore bat egotea, emakumezkoen hormonak goiz ekoiztea eragiten duena, pubertaroa hobetuz;
- Hormona aldaketak buruko lesioengatik;
- Barrabiletan tumore baten presentzia.
Pubertaro goiztiarraren diagnostikoa pediatrak egin dezake zeinu eta sintoma horiek ikusita, eta ez da beharrezkoa baieztatzeko probarik egitea.
Diagnostikoa nola egiten den
Haurrak aurkeztutako zeinuak eta sintomak ebaluatuz soilik diagnostikatzen dira pubertaro goiztiarreko kasu gehienak. Hala ere, alterazio larriaren edo sindromearen susmoa izanez gero, medikuak gomendatu dezake, besteak beste, X izpiak, pelbiseko eta giltzurruneko ultrasoinuak, ordenagailu bidezko tomografia edo erresonantzia magnetikoa bezalako probak egitea.
Gainera, hormona batzuen odoleko dosia, hala nola LH, FSH, LH, FSH eta GnRH, nesken estradiola eta mutilentzako testosterona adierazi daiteke. Pediatrak nerabezaro goiztiarraren zergatia identifikatzeko beharrezkotzat jotzen dituen beste proba batzuk eska ditzake eta tratamendua beharrezkoa den ala ez erabaki.
Nola eta noiz tratatu
Ez da beti beharrezkoa haurraren hazkunde-tasa moteltzea, pubertaroa aurretiaz geldituz. Haurrak 8 urte baino gehiago dituenean, medikuak ondorioztatu dezake pubertar goiztiarra hain larria dela, ziurrenik tumore batek ez duelako eragiten.
8 urte baino lehen hasten denean, batez ere haurtxoan, tumore batek sor dezake. Tratamendua hormona blokeatzeko botikekin egin daiteke, eta beharrezkoa izan daiteke erradioterapia, kimioterapia edo ebakuntza egitea, prebentzioa posible baita. konplikazio batzuk, hala nola, nahaste psikologikoak, altuera txikia helduaroan eta haurdunaldiaren hasieran, adibidez.
Nerabezaro goiztiarra duen haurrak psikologo bat izan behar du, gizarteak portaera helduagoa eska diezaioke oraindik haurra denean, eta horrek nahasgarria izan daiteke.
Era berean, garrantzitsua da umeak bere adinean portaera egokia izan behar duela jakitea garapen orokor ona izan dezan eta oraindik ere lagunekin jolastea bezalako haurren desioak baditu, adibidez, desio hori errespetatu behar da eta baita bultzatu ere.